Terugreis

Vandaag komt de terugreis, een dag van veel wachten dus. Het vliegtuig gaat van tegen vieren, dus ik heb vanmorgen nog. Ik ga zo nog wat uitwerken.

Het is lastig om alleen maar een beetje toerist te zijn. Gisteren in Prizren bezochten we een vriend van Zenun. Hij werkt voor de katholieke kerk. Dan praat je natuurlijk over die kerk. Een eenvoudige opmerking is dan een aanleiding om het over iets interessants te hebben. Hij zei, de kerk groeit. Hij bedoelde meer dan de natuurlijke groei (de bevolking groeit hier nog steeds, de helft van de Albanezen is onder de 25 jaar). En die komt dan van de Laramanen. Ja, de Laramanen. Dat zijn Albanezen die gedurende de Osmaanse overheersing, hun katholieke geloof voor het oog van de wereld opgaven voor de Islam. Maar thuis bleven ze gewoon katholiek. En die dubbele situatie hebben ze al die eeuwen volgehouden. Maar nu vinden ze dat niet meer nodig en verlaten ze het uiterlijke geloof voor alleen nog hun oorspronkelijke. Zo gaat er wel weer een apart verschijnsel van deze samenleving verloren.
Die eigenschap, je uiterlijk anders voordoen dan je bent, zie ik veel bij Albanezen. Denk ook maar aan de parallelle samenleving onder de Servische overheersing, die in de jaren 90 de officiele politiek werd.
Hij vertelde verder over de Islamieten in Kosova. Hij stelde dat er nergens zo'n moderne, liberale Islamitische samenleving is dan in Kosova. De verhouding tussen beide kerken is dan ook erg goed. Dat was in 1994 toen ik met Jan ter Laak op bezoek was bij Nik Prela, toen bisschop van de katholieke kerk in Kosova én in Macedonië, ook al zo.
Ik ga weg met anderhalve kilo biografie van Moeder Theresa. Hij bleek haar biograaf te zijn. En wil dat boek ook in het Nederlands gepubliceerd hebben tegenaan haar 100e geboortedag volgend jaar. Of ik maar een uitgever wil vinden. Nou ja, proberen kan altijd. Alleen dat sjouwen, dat vind ik minder.

Er zijn meer interessante samenlevingen verloren gegaan. De samenleving in Janjevo is uiteen. De paar duizend Kroaten die daar woonden zijn na het uitbreken van de oorlog met Kroatië, vertrokken. De Serven zijn nu ook weg en de Roma weet ik niet. Die staan overal onder druk in Kosova. Eerder was het een vreedzame samenleving met respect voor elkaars tradities en feesten. Ger Duizings heeft daar toen over gepubliceerd.