Donderdag

Ondertussen stapelen de onderwerpen zich op waar ik over kan schrijven. Het is overigens prettig zo´n dag een beetje van je af te kunnen schrijven.

De bus
Gisteren met de bus naar Peja, vandaag van Gjakova terug naar Prishtina met de bus. Gewoon, de bus. Dat deden we met Amnesty ook altijd, dus niets bijzonders. Of toch wel? Hier vinden ze dat gek. Toen ik dinsdag in het hotel zei dat ik met de bus naar Peja zou gaan, keken ze vreemd op. Vroeger ook. Buitenlanders reizem toch met dure auto's? Maar met de bus reis je veel onopvallender en dat was toen in ieder geval erg prettig en domweg de bedoeling. De overheid verwachtte dat niet en dus werkte het. In 1998 was er een Servische politieman die dat door had. Hij controleerde de bus op het gehate en gevreesde kruispunt van Komoran. Als je daar uit de bus werd gehaald was het niet best. Hij controleerde onze documenten en onze bagage oppervlakkig. Zoals we altijd deden, hadden we de echte materialen op ons lichaam. Fouilleren betekende arrestatie, dus was dat een te passeren grens waar ze een reden voor moesten hebben. Daarna vroeg hij ons met een gezicht dat ons opmerkzaam waarnam waarom we zo eenvoudig reisden. Paul reageerde in zijn vloeiende Servisch dat we dat prettig vonden, er gaan veel bussen, je hoeft niets te organiseren en zo. Hij keek ons een beetje spottend aan en gaf de documenten terug. Hij had het door, maar kon het wel waarderen, een beetje respect sprak ook uit zijn houding. En daarom vind ik het reizen per bus hier eigenlijk wel leuk.

Twee mensen
Vandaag heb ik twee mensen opnieuw ontmoet waarvan ik het heel belangrijk vond om er alles aan te doen om ze proberen te vinden. De eerste zat op de tractor waarop de bom viel op 14 april 1999. Op zijn tractor waar 30 mensen op zaten, 12 doden. Daarna zijn ze door toevallig aanwezige politiemensen een huis ingejaagd met 200 - 300 anderen en toen moesten ze wachten op de tweede bom. Na 20 minuten of zo kwam die. Totaal aantal doden minstens 34. We hebben ook de plaats zelf bezocht en het huis dat heropgebouwd is. De vrouwen die daar wonen, waren toen ook slachtoffer en verloren twee zoons. Zij kunnen er niet meer over praten, het is té groot.
Het contact met deze Sadik Shala, de man die ik in Kukës geinterviewd heb, was erg ontroerend, hij vond het fantastisch.
De andere is Istref Sadrija. Geinterviewd in 2000, op de eerste dag dat hij terug was uit de gevangenis. Hij reageerde ook erg enthousiast en kwam direct. Opnieuw een gesprek. Met hem gaat het nu goed, hij heeft werk. Na het terugkijken en praten over hoe het hem tussen toen en nu is vergaan, hebben we email en zo uitgewisseld. Ook een erg leuke ontmoeting. Het bombardement op die gevangenis en wat daarna gebeurde, ga ik later beschrijven, dat is één van mijn doelen. Ik heb nu wel voldoende materiaal.

Analyse toen
Wat ikzelf geruststellend vind, is dat de analyse van toen, op geen enkele punt fout was. Van een enkel puntje heb ik nu opgehelderd gekregen hoe het precies zat, maar verder hoef ik niet ongerust te zijn over de informatie die we toen hebben geleverd. Ik heb zelfs een enkel punt tegen anderen in, opnieuw bevestigd gekregen. Hèhè, gelukkig. Sommige zaken zou ik graag tot op de bodem uitzoeken, maar dat kan alleen betaald, daar is te veel tijd voor nodig. Zou razend interessant zijn.

Armoe
Voor sommigen zou je graag wat doen. Een van de mensen van gisteren heeft zo'n uitzichtloze situatie, dat ik dat graag zou doen. Hij heeft één ding voor op mij in zijn leven, de plaats waar hij woont. Het uitzicht en de omgeving zijn zo fantastisch mooi, daar zou ik best willen wonen. Voor de rest zou ik zonder stevige sommen geld niet weten hoe ik iets aan de situatie van zijn gezin zou kunnen doen. Dat voelt best onmachtig. Misschien komt er nog wel een briljant idee op.

Morgen naar Drenica, voor een bijzonder bezoek, als alles goed gaat. Ze belden van de week of het eerder kon, maar dat kon ik niet. Afwachten nu maar.
Voor zaterdag weet ik het niet zo. Het liefst zou ik een bezoek brengen aan een Servisch gebied zoals Gracanica of het klooster in Decan, maar dan heb ik weer prive vervoer nodig en ik weet niet of dat te regelen is. Alternatief is de bus naar Prizren, een mooie stad. Dan kan ik naast het touristische doel, in ieder geval ook de Servische wijk daar bezoeken. Ik zie wel.